برنامه نویسی چیست؟ | راهنمای شروع برنامه نویسی

آیا اصطاح برنامه نویسی را تا  به حال شنیده اید؟ قطعا بسیاری از ما سوالاتی مثل “برنامه‌نویسی به چه معناست” یا “برنامه نویسی برای چه کاری استفاده می شود؟” ذهنمان را درگیر کرده است! در این مقاله، تمام توضیحاتی که مربوط به برنامه نویسی باید بدانید را پاسخ داده ایم با ما همراه باشید.

برنامه نویسی چیست؟

برنامه نویسی یک مهارت در دنیای دیجیتال است که به ما این امکان را می دهد تا با نوشتن دستوراتی به کامپیوتر ها بگوییم چه کاری را انجام بدهند. این دستورات با استفاده از زبان های برنامه نویسی نوشته می شوند و باعث می شوند که سیستم ها کار های مشخصی را اجرا کنند، مثل پردازش داده ها، نمایش اطلاعات یا حتی انجام محاسبات پیچیده.

اگر بخواهیم به زبان ساده بگوییم، می توانیم آن را با هنر نقاشی مقایسه کنیم. تصور کنید که یک نقاش هستید و می خواهید یک شاهکار خلق کنید؛ برای این کار به ابزار هایی مانند بوم، رنگ و قلم مو نیاز دارید. برنامه نویسی دقیقا همینطور است. زبان های برنامه نویسی، قلم مو های شما هستند و کامپیوتر، بوم شماست. هرچه بیشتر با این ابزار ها آشنا باشید، خلاقیت بیشتری در خلق نرم افزار ها، بازی ها و وبسایت های حرفه ایی خواهید داشت.

تاریخچه برنامه نویسی

برنامه نویسی از اواسط قرن بیستم با زبان‌های اولیه مانند زبان اسمبلی شروع شد. اولین زبان‌های برنامه نویسی که برای کامپیوترهای اولیه طراحی شدند، به زبان ماشین نزدیک بودند و دستورها به صورت صفر و یک داده می‌شد. سپس زبان‌های سطح بالاتر مثل COBOL و FORTRAN به وجود آمدند که برنامه‌نویسی را ساده‌تر کردند و برنامه نویسان قادر به نوشتن کدهای پیچیده‌تر شدند. امروزه زبان‌هایی مانند پایتون، جاوا، و جاوا اسکریپت، دنیای برنامه نویسی را تغییر داده‌اند و امکان طراحی اپلیکیشن‌ها، وب‌سایت‌ها، و نرم‌افزارهای پیچیده‌تر را فراهم کرده‌اند.

زبان های برنامه نویسی (Programming Languages)

آیا تا به حال این عبارت را شنیده اید، که کامپیوتر ها فقط 1 و 0 را می فهمند؟ این اعداد تنها زبان قابل فهم برای کامپیوتر هستند، اما چون حرف زدن با این اعداد کار دشواریه؛ با استفاده از زبان های برنامه نویسی می توانیم به راحتی دستورات لازم را انجام دهیم. درواقع هر زبان برنامه نویسی برای یک هدف خاصی طراحی شده اند آنها بسته به نوع اجرا و پیچیدگی هایشان به دو دسته سطح بالا و سطح پایین تقسیم می شوند

زبان برنامه‌نویسی سطح پایین:

این نوع زبان ها اولین زبان هایی بودند که با استفاده از آنها کدنویسی رواج پیدا کرد، مثل زبان‌های اسمبلی و ماشین از این دسته‌اند. که با پردازنده رایانه ارتباط مستقیم دارد و به همین خاطر با استفاده از آنها دستورات پایه ایی برنامه نویسی را می توان اجرا کرد. این زبان‌ها برای کاربردهایی که نیاز به تعامل مستقیم با سخت‌افزار دارند، مانند سیستم‌های embedded یا سیستم‌عامل‌ها، مفید هستند.

زبان برنامه‌نویسی سطح بالا

زبان های سطح بالا شبیه کلمات انگلیسی هستند که برای دستور عمل های خود استفاده می کنند. دلیل اصلی بوجود آمدن این زبان راحتی فرایند کدنویسی برای برنامه نویسان است که برخی از این زبانها، زبان سی (C) ، سی پلاس (C++) وغیره است.

فواید یادگیری برنامه‌ نویسی

تصور کنید در یک دنیای دیجیتال زندگی می‌کنید که همه‌چیز تحت کنترل شماست. می‌خواهید یک اپلیکیشن برای کسب‌وکار خود بسازید، یک بازی موبایل جالب طراحی کنید، یا حتی یک وب‌سایت برای معرفی پروژه‌های خود داشته باشید. تمام این‌ها بدون یادگیری برنامه نویسی امکان‌پذیر نخواهند بود. اما چرا این مهارت این‌قدر مهم است؟ چون برنامه نویسی، مهارتی است که در زندگی شخصی و شغلی شما تاثیر بسیاری دارد که در ادامه باهم به بررسی آنها می پردازیم:

فرصت های شغلی متنوع

• تقاضا بالا در بازار کار

برنامه نویسی یکی از پرتقاضاترین مهارت در دنیا است. با یادگیری آن فرصت های شغلی زیادی مثل توسعه دهنده وب، مهندس نرم افزار، تحلیلگر داده و متخصص هوش مصنوعی و نظیر آنها هستند.

• درآمد بالا و رشد مالی

حقوق برنامه نویسان معمولا بالاتر از میانگین مشاغل دیگر هستند. همچنین مهارت های تخصصی مثل هوش مصنوعی، امنیت سایبری و بلاک چین درآمد بیشتری دارند.

• انعطاف پذیری در کار

بسیاری از برنامه نویسان می توانند بصورت دورکاری یا فریلنسری کار کنند درواقع می توانی در هر جا و مکانی کار کنی، ساعت های کاری خودت رو تنظیم کنی و بین زندگی و کار تعادل بهتری ایجاد کنی.

• کارآفرینی و راه اندازی استارتاپ ها

اگر ایده ایی نو برای یک اپلیکیشن، وب سایت یا سرویس داری، برنامه نویسی بهت این قدرت رو می ده که خودت این ایده رو پیاده سازی کنی و بدون نیاز به سرمایه زیاد استارتاپ خودت رو راه بندازی؛ بزارید برایتان یک مثال ساده بزنم، مثل مارک زاکربرگ (مؤسس فیسبوک) فقط با نوشتن چند خط کد بود که یکی از بزرگترین شبکه‌های اجتماعی جهان را ساخت. پس در اینجا برنامه‌نویسی به چیزی بیشتر از یک مهارت تبدیل شد؛ به قدرتی که دنیای دیجیتال را به‌طور کامل تغییر داد.

تقویت مهارت حل  مسئله

• مهارت حل مسئله
  برنامه‌نویسی یعنی روبه‌رو شدن با چالش‌ها و پیدا کردن راه‌حل. وقتی کدی نمی‌خواهد اجرا شود، مجبور می‌شوی مرحله‌به‌مرحله مشکلات رو تحلیل کنی و رفع کنی. این مهارت بهت کمک می‌کند در زندگی روزمره هم منطقی‌تر فکر کنی.
• افزایش خلاقیت
  برخلاف تصور، برنامه‌نویسی فقط فرمول و منطق نیست. طراحی وب‌سایت، ساخت بازی، یا توسعه اپلیکیشن موبایل، همگی نیاز به خلاقیت دارند. ترکیب خلاقیت و منطق یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این مهارت است.
• تقویت تفکر انتقادی
  برنامه‌نویسی باعث می‌شود که با دقت بیشتری به مشکلات نگاه کنی، فرضیات خودت رو به چالش بکشی و دنبال بهینه‌ترین راه‌حل‌ها باشی. این نوع تفکر انتقادی در هر شغلی مفید است.

 

چگونه برنامه نویسی را شروع کنیم؟

در این مسیر ممکن است اولین سوالی که برای شما پیش بیاید این باشد که از کجا شروع کنم؟ آیا باید سراغ کتاب‌های سنگین بروم یا از دوره‌های آنلاین استفاده کنم؟ حقیقت این است که شروع برنامه نویسی نیاز به تصمیمات ساده‌ای دارد که می‌تواند برای شما تفاوت بزرگی ایجاد کند. در ادامه گام‌به‌گام مسیر شروع برنامه‌نویسی را توضیح می‌دهیم:

1. تعیین هدف از یادگیری برنامه‌نویسی : قبل از هرچیز باید مشخص کنید که چرا می‌خواهید برنامه‌نویسی یاد بگیرید. این به شما کمک می‌کند تا مسیر مناسب را انتخاب کنید. برخی از اهداف رایج:
   • ساخت وب‌سایت یا وب‌اپلیکیشن
   • طراحی و توسعه اپلیکیشن موبایل
   • ورود به دنیای هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
   • برنامه‌نویسی بازی‌های ویدیویی
   • تحلیل داده و علم داده‌ها (Data Science) با تعیین هدف، می‌توانید راحت‌تر زبان برنامه‌نویسی مناسب خود را انتخاب کنید.
2. انتخاب زبان برنامه‌نویسی مناسب :

پس از مشخص شدن هدفتان، نوبت به انتخاب زبان برنامه‌نویسی می‌رسد. برخی از زبان‌های مناسب برای شروع:

1. • پایتون (Python) : یکی از زبان‌های محبوب برای داده‌کاوی و هوش مصنوعی است. مثلاً با پایتون می‌توانید برنامه‌هایی برای تحلیل داده‌ها (Data Analysis)، ساخت مدل‌های یادگیری ماشین (Machine Learning)، و حتی ایجاد اپلیکیشن‌های وب با استفاده از فریم‌ورک‌هایی مانند Django یا Flask بسازید.
   • جاوا اسکریپت (JavaScript) : زبان اصلی برای طراحی صفحات وب پویا و تعامل‌پذیر است. شما می‌توانید با استفاده از JavaScript صفحات وب را به صورت دینامیک طراحی کرده و تجربه کاربری بهتری ایجاد کنید. با استفاده از فریم‌ورک‌هایی مثل React یا Vue.js می‌توانید اپلیکیشن‌های وب پیشرفته بسازید.
   • سی پلاس پلاس (C++): این زبان برای توسعه نرم‌افزارهایی که نیاز به کارایی بالا دارند مثل بازی‌های ویدیویی، نرم‌افزارهای گرافیکی، یا سیستم‌های تعبیه‌شده (Embedded Systems) استفاده می‌شود. به عنوان مثال، بازی‌های ویدیویی پرطرفداری مانند Fortnite با C++ توسعه داده شده‌اند.
   • جاوا (Java) : زبان محبوب برای توسعه اپلیکیشن‌های موبایل اندروید است. مثلاً تمام اپلیکیشن‌های رسمی گوگل (مثل Gmail) یا بسیاری از بازی‌های موبایل با استفاده از جاوا ساخته شده‌اند.
2. استفاده از منابع آموزشی معتبر : منابع آموزشی زیادی وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند. برخی از بهترین گزینه‌ها:
   • سایت‌های آموزشی مثل: FreeCodeCamp، Codecademy، Coursera
   • ویدیوهای یوتیوب از مدرسین معروف

همچنین، شما می‌توانید در سایت yoozify.com به صورت حضوری و غیرحضوری آموزش برنامه‌نویسی ببینید. این دوره‌ها همراه با پشتیبانی رایگان ارائه می‌شوند و به شما کمک می‌کنند تا سریع‌تر به یک برنامه‌نویس حرفه‌ای تبدیل شوید.

1. نصب ابزارهای لازم (IDE) :

برای نوشتن کد، به محیط برنامه‌نویسی یا IDE نیاز دارید. برخی از IDEهای مناسب برای مبتدیان:

1. • Visual Studio Code (VS Code): : یکی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین IDEها است که برای اکثر زبان‌های برنامه‌نویسی پشتیبانی می‌کند. این ابزار قابلیت‌های زیادی دارد، از جمله اکستنشن‌های مختلف، تکمیل خودکار کد، و سیستم اشکال‌زدایی.
   • PyCharm:  : مخصوص برنامه‌نویسی پایتون است و ابزارهایی مثل تکمیل خودکار کد، اشکال‌زدایی و مدیریت پروژه را فراهم می‌کند.
   • Repl.it: یک محیط برنامه‌نویسی آنلاین برای تمرین سریع و ساده
2. شروع به کدنویسی با پروژه‌های ساده تئوری خواندن کافی نیست! بلافاصله بعد از یادگیری اصول اولیه، پروژه‌های ساده بسازید تا دستتان راه بیفتد. برخی پروژه‌های پیشنهادی برای مبتدی‌ها:
   • طراحی یک ماشین‌حساب ساده
   • ساخت یک وب‌سایت شخصی با HTML و CSS
   • برنامه‌ای که سن شما را محاسبه کند
   • یک بازی حدس عدد ساده
3. عضویت در انجمن‌ها و گروه‌های برنامه‌نویسی برنامه‌نویسی فقط یک مهارت نیست، بلکه یک جامعه بزرگ دارد! به گروه‌های تلگرامی، انجمن‌های گیت‌هاب (GitHub) و سایت‌هایی مثل استک اورفلو (Stack Overflow) بپیوندید تا سوالات خود را بپرسید و از تجربیات دیگران استفاده کنید.
4. تمرین، تمرین، تمرین هیچ‌کس یک شبه برنامه‌نویس حرفه‌ای نمی‌شود! با حل تمرین‌های کدنویسی در سایت‌هایی مثل LeetCode، Codewars و HackerRank مهارت‌های خود را تقویت کنید.
5. ساخت رزومه و پروژه‌های عملی هر چیزی که یاد می‌گیرید را در قالب پروژه پیاده‌سازی کنید و در گیت‌هاب ذخیره کنید. ساخت رزومه عملی و نمایش پروژه‌ها به شما کمک می‌کند تا برای کارهای فریلنسری یا شرکتی آماده شوید.

 

تفاوت بین کدنویسی و برنامه‌نویسی چیست؟

اغلب می شنوید که اصطلاحات “کدنویسی” و “برنامه نویسی” به جای یکدیگر استفاده می شود، اما تفاوت هایی بین آنهاست که به آن می پردازیم:

کدنویسی: عنصر اصلی برنامه نویسی که شامل ترجمه منطق یک برنامه است تا کامپیوتر ها بتوانند آن را درک و اجرا کنند. این شامل نوشتن خطوط کدی است که برنامه را تشکیل می دهند، بنابراین بیشتر به استفاده از نحوه زبان های برنامه نویسی برای برقراری ارتباط با رایانه ها می پردازند.

برنامه‌نویسی: درواقع برنامه نویسی چیزی بیشتر از نوشتن کد است. معمولا شامل سایر جنبه های ایجاد نرم افزار، مانند شناسایی نیازمند های برنامه، ترجمه نیازمندی ها به کد، اشکال زدایی، آزمایش، ایجاد اسناد و موارد دیگر می شود!

سخن پایانی

برنامه نویسی مهارت بسیار ارزشمندی است که به شما این امکان را می‌دهد تا دنیای دیجیتال را به شکل خودتان بسازید. با یادگیری این مهارت، شما می‌توانید در دنیای فناوری‌های نوین و نوآوری‌های دیجیتال مشارکت کنید و حتی از آن برای ایجاد شغل و کسب درآمد استفاده کنید. برای شروع آموزش برنامه نویسی، انتخاب زبان مناسب و استفاده از ابزارهای درست، می‌تواند مسیر یادگیری شما را تسهیل کند. علاوه بر این، برنامه نویسی تنها به نوشتن کد محدود نمی‌شود؛ بلکه شامل حل مسئله، خلاقیت، و تفکر منطقی است که در دنیای حرفه‌ای و زندگی روزمره می‌تواند بسیار مفید باشد.

شما عزیزان هر سوالی که داشتید می‌توانید با تیم پشتیبانی یوزیفای در ارتباط باشید.

سوالات متداول (FAQ)

1. آیا برای یادگیری برنامه نویسی نیاز به پیش‌زمینه خاصی دارم؟

1. • خیر، حتی اگر هیچ تجربه‌ای در زمینه تکنولوژی نداشته باشید، می‌توانید شروع به یادگیری برنامه نویسی کنید. بهترین کار شروع از مفاهیم پایه و سپس پیشرفت به سمت موضوعات پیچیده‌تر است.

2. کدام زبان برنامه نویسی برای شروع بهترین است؟

1. • زبان پایتون به عنوان یکی از ساده‌ترین زبان‌ ها برای مبتدیان شناخته شده است و برای پروژه‌های داده‌ کاوی، هوش مصنوعی، ساخت وب‌سایت‌ها بسیار مناسب است. جاوا اسکریپت نیز برای توسعه وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های وب پویا مناسب است.

3. چه مدت زمان طول می‌کشد تا برنامه نویسی را یاد بگیرم؟

1. • یادگیری برنامه نویسی بستگی به زمان و تلاشی دارد که شما برای آن می‌گذارید. اگر روزانه 2-3 ساعت وقت بگذارید، می‌توانید در چند ماه ابتدایی مفاهیم پایه را مسلط شوید و به تدریج مهارت‌های پیشرفته‌تری را یاد بگیرید.

4. آیا باید فقط کدنویسی یاد بگیرم یا موارد دیگر هم مهم هستند؟

1. • برنامه نویسی فقط نوشتن کد نیست. شما باید با مفاهیم طراحی نرم‌افزار، معماری سیستم‌ها، و اصول توسعه آشنا باشید. همچنین مهارت‌های دیگری مانند مدیریت پروژه و تست نرم‌افزار نیز اهمیت دارند.

5. آیا می‌توانم به عنوان برنامه نویس دورکار کار کنم؟

1. • بله، برنامه نویسان بسیاری به صورت فریلنسری یا دورکاری کار می‌کنند. این شغل به شما این امکان را می‌دهد که از هر مکانی کار کنید و زمان کاری خود را تنظیم کنید.

6. آیا برای یادگیری برنامه نویسی باید به دانشگاه بروم؟

1. • نه، بسیاری از برنامه نویسان موفق خودآموز بوده‌اند. منابع آنلاین و کتاب‌ها می‌توانند ابزارهای قدرتمندی برای یادگیری باشند. با این حال، داشتن تحصیلات دانشگاهی می‌تواند به تقویت مهارت‌های شما کمک کند.

7. چگونه می‌توانم به برنامه نویسی ادامه دهم و پیشرفت کنم؟

1. • پس از یادگیری اصول پایه، بهترین کار این است که به حل مسائل پیچیده‌تر بپردازید، پروژه‌های عملی بسازید و در جامعه‌های برنامه نویسی مشارکت کنید. همچنین، تمرین منظم و یادگیری مفاهیم جدید به شما در پیشرفت بیشتر کمک خواهد کرد.